Op een koude ochtend in november 2025 valt het licht uit in het stadhuis van Almelo. Tien minuten lang – geen verlichting, geen computers, geen internet. Het is geen storing. Het is een oefening. En het maakt duidelijk: Nederland staat op het punt van een nieuwe realiteit. Enexis, de netbeheerder voor grote delen van het zuiden en oosten van het land, waarschuwt sinds oktober 2025: de kans op tijdelijke stroomuitval bij piekbelasting is groter dan ooit. En het is geen kwestie van ‘misschien’. Het is een kwestie van ‘wanneer’.
Waarom valt het net nu onder druk?
De oorzaak ligt niet in oude kabels of verouderde infrastructuur – hoewel die ook een rol spelen. Het ligt in ons eigen gedrag. Elke nieuwe warmtepomp, elke elektrische auto die ’s avonds thuis wordt opgeladen, verhoogt de vraag naar elektriciteit. En dat gebeurt vaak tegelijk: tussen 7:00 en 10:00 uur, als mensen hun koffie zetten en de wasmachine starten, en tussen 16:00 en 21:00 uur, als de kinderen thuiskomen, de lichten gaan aan en de oven aangaat. Dat is de piek. En die piek wordt steeds harder.“Als we daar niks aan doen, raakt het stroomnet overbelast en treedt er schade op aan kabels of elektriciteitsstations,” zegt Maarten Noom, directeur Assetmanagement bij Enexis. “Dan krijg je langdurige uitval. En dat willen we absoluut voorkomen.”
Daarom worden er op minstens 22 locaties – waaronder delen van Noord-Brabant – actief maatregelen genomen. Dat betekent niet dat er nu al uitvallen zijn. Het betekent dat het net zo ontworpen is dat het bij extreme pieken tijdelijk, gericht en klein – vaak slechts een paar straten – kan worden uitgeschakeld. Zo voorkom je dat een transformator onherstelbaar kapotgaat. Het is als een veiligheidsklep. Niet leuk. Maar nodig.
De overheid roept: Denk Vooruit
Op 17 november 2025 lanceert de Nederlandse overheid de landelijke campagne Denk Vooruit. Borden langs de snelweg tonen: “Nederland valt uit.” Op tv verschijnen crisisachtige banners. Radio spotjes waarschuwen: “Wees klaar voor 72 uur zonder stroom, water of internet.”De boodschap is eenvoudig: hulpdiensten kunnen niet overal tegelijk zijn. In een noodsituatie – of het nu een stroomuitval is, een overstroming of een cyberaanval – zijn de eerste drie dagen cruciaal. En dan moet jij zelf kunnen. Dat is nieuw. Tot nu toe vertrouwden we op het systeem. Nu moeten we ook op onszelf vertrouwen.
De oefening in Almelo maakt dat concreet. Burgemeester Richard Korteland zegt: “Juist door even het ongemak te voelen – geen licht, geen netwerk, geen computers – merk je hoe kwetsbaar we zijn.” In de wijkcentra viel het internet weg, omdat de verbindingen via het stadhuis lopen. Geen backup. Geen oplossing. Alleen het besef: dit kan gebeuren.
Wat kun je nu doen?
Enexis geeft duidelijke aanwijzingen:- Verplaats stroomverbruik: wasmachine, droger en opladen van de auto doen tussen 10:00 en 16:00 uur – dat is de rustperiode.
- Maak een noodpakket: zaklamp, batterijen, flessen water, warme dekens, powerbank voor je telefoon, een handzame radio met batterijen.
- Isolatie is je beste vriend: een goed geïsoleerde woning blijft langer warm, zelfs zonder verwarming.
- Denk aan kwetsbare mensen: ouders, zieken, mensen met een medische apparatuur. Zorg dat ze een plan hebben.
En ja, het is vervelend. Maar Maarten Noom zegt het meteen: “De maatregelen die wij kunnen inzetten, hebben impact op onze klanten. Dat vinden wij erg vervelend. Als we de handen ineenslaan met onze klanten, kunnen we dit voor een belangrijk deel voorkomen.”
Wat komt er nog?
De overheid denkt na over vier verschillende stroomtarieven per dag – mogelijk vanaf 2028. Hogere prijzen in de ochtend en avond, lagere prijzen in de middag en nacht. Het idee: prijzen sturen gedrag. Wie laadt zijn auto om 14:00 uur, betaalt minder. Wie laadt om 18:00 uur, betaalt meer. Dat is geen straf. Dat is een stimulans.Netbeheer Nederland benadrukt dat elektriciteit de ruggengraat is van de samenleving. En dat netbeheerders investeren in cybersecurity, in redundante systemen, in slimme netten. Maar: techniek kan niet alles. Mensen moeten meedoen.
En Rutger van der Leeuw, CEO van Enexis, zegt het zo: “Het lijkt erop dat we de komende winters en zomers te maken hebben met mogelijke overbelasting op een toenemend aantal plekken.”
Wat als het echt uitvalt?
Geen paniek. Maar wel voorbereiding. Als de stroom uitvalt:- Gebruik je noodpakket. Niet je telefoon als lantaarn.
- Sluit de deuren en ramen. Warmte blijft langer binnen.
- Controleer je buren – vooral ouderen.
- Volg officiële kanalen: www.nederlandvaltuit.nl of de lokale gemeente.
- Geen zorgen maken over de auto: elektrische auto’s zijn geen stroombron voor je huis – tenzij je speciaal apparaat hebt. En die heeft bijna niemand.
De kans op een landelijke uitval? Nul. Dat zegt Enexis duidelijk. Het Nederlandse net behoort tot de betrouwbaarste ter wereld. Maar kleine, lokale uitvallen? Die zijn nu een realiteit. En ze komen vaker.
Frequently Asked Questions
Hoe groot is de kans op een stroomuitval in mijn wijk?
De kans op een volledige stroomuitval is extreem klein – het Nederlandse net is wereldwijd een van de meest betrouwbare. Maar op 22 specifieke locaties, waaronder delen van Noord-Brabant, is er een verhoogd risico op tijdelijke, gerichte onderbrekingen tijdens piekuren bij extreme kou. Deze zijn bedoeld om schade aan infrastructuur te voorkomen, niet als straf. De kans dat jij als huishouden erbij betrokken bent, is klein, maar niet nul.
Waarom wordt er niet gewoon meer infrastructuur gebouwd?
Netbeheerders investeren miljarden, maar de vraag stijgt sneller dan de uitbreiding mogelijk is. Warmtepompen en elektrische auto’s worden in een fractie van de tijd ingezet waarvoor het net ooit was ontworpen. Bouwen kost jaren, en er zijn ook fysieke en ecologische beperkingen. Daarom is gedrag aanpassen – zoals energie verplaatsen naar rustige uren – nu de meest effectieve oplossing.
Moet ik een generator kopen?
Nee, tenzij je medische apparatuur gebruikt of een bedrijf hebt dat niet kan stoppen. Generatoren zijn duur, gevaarlijk bij verkeerd gebruik, en vereisen brandstof. Een goed voorbereid noodpakket – met powerbanks, zaklampen en dekens – is voldoende voor de meeste huishoudens. Het is niet overbodig, maar wel realistisch.
Wat is het verschil tussen een stroomuitval en een ‘congestie’?
Een stroomuitval is een ongeplande storing, vaak door een defect of storm. Een ‘congestie’ is een geplande, tijdelijke en gerichte onderbreking door de netbeheerder om overbelasting te voorkomen. Het is een veiligheidsmaatregel, zoals een circuit breaker. Het duurt meestal minder dan een uur, en het gebeurt op een klein deel van het net – bijvoorbeeld één straat of wijk – om grotere schade te voorkomen.
Hoe weet ik of mijn wijk op de lijst staat?
Enexis publiceert de 22 locaties waar maatregelen worden genomen op hun website, maar niet per adres. Als je in een gebied woont met veel warmtepompen en elektrische auto’s – zoals Tilburg, Eindhoven of Breda – is de kans groter. Volg je lokale gemeente of netbeheerder voor updates. De overheid stuurt ook waarschuwingen via de NL-Alert-app bij dreigende pieken.
Waarom zegt de overheid nu: ‘Denk Vooruit’?
Omdat de dreiging niet meer alleen technisch is, maar ook maatschappelijk. Bij een noodsituatie – of het nu een stroomuitval, overstroming of cyberaanval is – kunnen hulpdiensten niet overal tegelijk zijn. De campagne wil dat burgers zich voorbereiden op 72 uur zonder basisvoorzieningen. Het is geen angstverwekkende actie, maar een realistische voorbereiding op een wereld waarin systemen kwetsbaarder worden.