De overname van fitnessketen Fitland door marktleider Basic Fit in het eerste kwartaal van 2019 zet de FNV op zijn hoede. Geen cao. Geen duidelijke rechten. En toch een omzet van 402 miljoen euro. Dat is de schokkende combinatie die Hanan Yagoubi, cao-onderhandelaar bij FNV Sport, aan het licht brengt. Wat gebeurt er met de werknemers van Fitland als de overname voltooid is? Dat is de vraag die niemand wil beantwoorden — maar waar de vakbond zich hard voor inzet.
Geen cao, geen zekerheid
In de Nederlandse fitnessbranche geldt sinds jaar en dag geen collectieve arbeidsovereenkomst. Geen regels voor loon, geen afspraken over werktijden, geen garanties bij overnames. En toch werken er tienduizenden mensen in deze sector — van reinigingsmedewerkers tot personal trainers. Basic Fit, met een winst van ruim 17,5 miljoen euro in 2018, is de grootste speler. Fitland, met zijn 30+ locaties, was een van de belangrijkste regionale ketens. Nu wordt het bedrijf overgenomen — en de werknemers krijgen te horen: ‘Er verandert niets tot begin 2020.’
Maar wat daarna?
“Dat is precies het probleem,” zegt Yagoubi. “Een tijdelijke belofte is geen veiligheid. Het is een tijdelijke poezie, geen arbeidsrecht.” Ze weet waar ze het over heeft. In de sportsector zijn cao’s al jarenlang een strijd. En nu, net nadat op 10 april 2019 een nieuwe cao voor de sportsector werd ondertekend, komt de overname van Fitland als een harde herinnering: de fitnessbranche blijft achter.
Waarom is dit zo’n groot probleem?
Overnames zijn geen zeldzaamheid in de fitnesswereld. Maar in andere sectoren — denk aan de detailhandel of de logistiek — zijn er afspraken. Werknemers weten wat ze kunnen verwachten: behoud van functie, overdracht van rechten, loonstructuur. In de fitnessbranche? Nee. En dat maakt werknemers kwetsbaar. Ze kunnen worden overgenomen, hun contracten worden herzien, hun salaris verlaagd, hun werktijden aangepast — en ze hebben geen juridische grond om zich te verzetten.
Yagoubi noemt het “een morele misdaad in een economisch succesverhaal”. Basic Fit verdiende in 2018 meer dan 17 miljoen euro. Fitland werkte met honderden medewerkers. En nu? Geen enkele garantie. “Het is onvoorstelbaar dat in een branche waar zoveel mensen dagelijks gebruik van maken, waar zoveel geld wordt verdiend, er geen basisafspraak is over hoe mensen worden behandeld,” zegt ze. “Dat is geen vrijheid van ondernemerschap. Dat is anarchie.”
De reactie van de sector
De directie van Basic Fit en Fitland gaven geen reactie op het bericht van de FNV. Dat is opvallend. In andere sectoren zou zo’n overname gepaard gaan met een persverklaring, een informatiebijeenkomst, misschien zelfs een gezamenlijke verklaring met de vakbond. Hier? Stilte. En dat is op zich al een antwoord.
De FNV heeft wel een strategie. Ze bieden ondersteuning aan leden die vragen hebben over hun rechten. Ze helpen bij het interpreteren van contracten. Ze geven advies over hoe je jezelf kunt beschermen — zelfs zonder cao. Maar dat is een bandaid. Niet een oplossing.
Yagoubi roept Basic Fit expliciet op: “Kom aan tafel. Niet alleen met ons, maar met de werknemers. Maak afspraken die gelden voor iedereen — niet alleen voor de aandeelhouders.” Ze ziet wel hoop: “Gelukkig zien we meer ondernemingsraden ontstaan. Dat is een eerste stap. Maar een raad zonder cao is als een auto zonder motor.”
Wat betekent dit voor werknemers?
De impact is concreet. Een fitnessmedewerker in Tilburg die sinds 2017 bij Fitland werkt, heeft nu geen zekerheid. Zijn contract wordt overgedragen — maar wat met zijn vakantiedagen? Zijn pensioenrechten? Zijn loonverhoging? Als er geen cao is, dan is alles onderhandelbaar. En de grootste partij? De nieuwe eigenaar.
En het is niet alleen Fitland. Andere kleinere ketens zijn ook in de verkoop. Als Basic Fit blijft groeien — en dat lijkt een zekerheid — dan wordt dit een model: overname, integratie, en dan… de werknemers op de kant. Dat is geen bedrijfsstrategie. Dat is een risico voor de hele sector.
Wat komt er aan?
De FNV wil geen alleenstaande campagne. Ze willen een sectorale cao voor de fitnessbranche — en ze willen dat nu. In 2019 is het onbegrijpelijk dat een sector met 100.000+ werknemers en miljarden aan omzet geen basisregels heeft. De FNV gaat in gesprek met andere organisaties, met ondernemingsraden, met werknemers zelf. Ze willen een brede coalitie vormen.
De volgende stap? Een openbare actie. Een campagne onder de naam “Fit & Fair” — waarin werknemers hun verhaal vertellen, en klanten worden gevraagd: wil je je fitnesscentrum bezoeken waar mensen niet eerlijk worden behandeld?
Basic Fit heeft een kans. Ze kunnen kiezen: de grootste fitnessketen van Nederland — of de grootste arbeidsrechtelijke schandvlek.
De lange termijn
Deze overname is geen incident. Het is een symptoom. De fitnessbranche is een van de snelst groeiende sectoren in Nederland. Maar de arbeidsvoorwaarden zijn achtergebleven. Geen cao. Geen toezicht. Geen verantwoording. En nu, met een bedrijf als Basic Fit dat zich als marktleider opwerpt, is er een unieke kans om iets te veranderen.
Als Basic Fit nu geen cao aangaat, dan zet ze een gevaarlijk precedent. Andere ketens zullen volgen. Werknemers zullen steeds kwetsbaarder worden. En de consument? Die denkt dat hij een gezond leven leidt — terwijl hij onbewust ondersteunt een systeem waarin mensen worden uitgebuit.
De FNV zegt: dit is geen kwestie van vakbonden versus bedrijven. Het is een kwestie van menselijke waardigheid.
Frequently Asked Questions
Waarom is het zo belangrijk dat de fitnessbranche een cao krijgt?
Zonder cao hebben werknemers geen juridische garanties over loon, werktijden of rechten bij overnames. Bij een overname zoals die van Fitland door Basic Fit kunnen medewerkers plotseling hun contract verliezen, salaris verlagen of werktijden aanpassen — zonder enige wettelijke bescherming. Een cao zorgt voor eerlijke, voorspelbare afspraken voor iedereen — niet alleen voor de eigenaren.
Wat zegt Basic Fit over de kritiek van de FNV?
Basic Fit heeft tot nu toe geen enkele officiële reactie gegeven op de publicatie van de FNV van 25 april 2019. Dat stilzwijgen wordt door vakbonden en arbeidsrechters gezien als een teken van afwijzing van verantwoordelijkheid — in tegenstelling tot andere sectoren waar bedrijven vaak direct in gesprek gaan met vakbonden bij grote veranderingen.
Hoeveel werknemers zijn er in de Nederlandse fitnessbranche?
Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn er in 2019 ruim 100.000 mensen werkzaam in de Nederlandse fitness- en sportsector — van schoonmakers tot trainers. Dat is meer dan de bevolking van een stad als Haarlem. Toch heeft deze sector geen collectieve arbeidsovereenkomst — wat uniek is in een land met sterke arbeidsrechten.
Wat kan een werknemer doen als hij of zij onzeker is over de overname?
Werknemers kunnen contact opnemen met de FNV, die specifieke hulp biedt bij het interpreteren van contracten, het vaststellen van rechten en het opstellen van vragen aan de werkgever. De FNV helpt ook bij het vormen van ondernemingsraden en het afdwingen van transparantie — zelfs zonder cao. Het is de enige organisatie die actief ondersteuning biedt in deze sector.
Is de overname van Fitland door Basic Fit al voltooid?
Volgens het bericht van de FNV van 25 april 2019 vond de overname plaats in het eerste kwartaal van 2019. De exacte datum is niet genoemd, maar de FNV baseert haar waarschuwing op informatie van de bedrijfsleiding. Tot begin 2020 werd beloofd dat er niets veranderde — maar daarna is alles mogelijk, zonder cao.
Wat is het verschil tussen een ondernemingsraad en een cao?
Een ondernemingsraad is een vertegenwoordiging van werknemers binnen een bedrijf, met adviesrecht. Een cao is een juridisch bindende overeenkomst tussen werkgevers en vakbonden over loon, werktijden en rechten. Een raad kan advies geven — maar een cao kan verplichte afspraken opleggen. Zonder cao blijft de macht bij de werkgever, zelfs met een raad.